ცოდნა , შრომა , თავისუფლება - ეს ფრაზა ალბათ ყველა ადამიანისათვის ცნობილია ვინც ერთხელ მაინც არის ნამყოფი თავისუფალ უნივესიტეტში. ამ ფრაზის ინსპირაციით დავიწყე ცოდნის შეგროვება , ასევე შრომა მიზნის მისაღწევად. რაც შეეხება თავისუფლებას , ამ სიტყვაზე დიდი ხანი ვფიქრობდი ...
დილას გაღვიძებული გავედი ხმაურიან ქალაქში . შემხვდა ხილ-ბოსტნეულის მაღაზია , დავინახე ულამაზესი და უმწვანესი ვაშლი , აი ისეთი კბილის პასტის რეკლამებში , რომ ჭამენ ხოლმე. ჩავავლე ხელი და გზად გამოვიყოლე , ძალიან გემრიელი იყო - რატომაც არა , მე ხომ თავისუფალი ვარ და რასაც მინდა იმას ავიღებ ...
უიი იმ ბიჭს რა კარგი ქუდი ახურავს , ეს მე მინდა ... ბოდიში მეგობარო. რასიზავ , თავისუფალ სამყაროში ვცხოვრობთ.
ავტობუსში რომ ავედი არასასიამოვნო ხმაური იყო, ჩემს გვერდით მჯდომს დიდხმიანი ტელეფონი ჰქონდა , აი ისეთი ხმა იყო ადრე ჩინურ ტელეფონებს რომ ჰქონდა და რაღაც უკიდურესად შემაწუხებელ მელოდიას უსმენდა. მიუხედავად იმისა , რომ ყველა მგზავრი შევწუხდით ის თავისუფალი ადამიანია , რასაც უნდა იმას იზავს და მოუსმენს. თუმცა , მოიცა მეც ხომ თავისუფალი ვარ ? მისი სიმღერები, რახან მაღიზიანებს ისიც ხომ შემიძლია ტელეფონი წავართვა და უჟმური მძღოლის ფანჯრიდან გადავაგდო ? კი შემიძლია , მაგრამ არ ვიზავ, კეთილი გული მაქვს.
ავტობუსის მძღოლი მეტად ბრაზიანი ადამიანი ჩანს, თუ დიდხმიანი ტელეფონის პატრონი უკეთესს სიმღერას არ ჩართავს , მძღოლი გაბრაზდება და რასაც, უნდა იმას იზავს , ის ხომ თავისუფალია და ალბათ ავტობუსიდან ტელეფონს კიარა თვითონ მგზავრს გადააგდებს .
ეს სცენარი იქნებოდა სრულიად ნორმალური ყოველდღიურობის ამსახველი მხოლოდ იმ შემთხვევაში , როცა თავისუფლება იქნებოდა აბსოლუტური ხასიათის. ჩვენდა საბედნეროდ ეს ასე არ არის და იმისთვის , რომ ვიღაცამ ავტობუსიდან არ გადაგაგდოთ სიმღერის მოსმენის გამო , თითოეული მოქალაქე გავიღებთ რაღაცას კომპრომისის სახით , რახან შეიქმნას კანონი. მაგალითად , მე ძალიან მინდოდა ის ვაშლი თუმცა თუ მილს დავუჯერებთ , თავისუფლება იქ მთავრდება , სადაც ჩვენი ქმედებით სხვა ზიანდება. ანუ ჩემი კუჭის დანაყრებით , ზარალდებოდა ხილ - ბოსტნის მეპატრონე , რომელსაც მე მის კუთვნილ პროდუქტს ვპარავდი.
იმისთვის , რომ შეიქმნას უსაფრთხო და მშვიდი საზოგადოებას და ასევე დაცული იყოს ადამიანების თავისუფლება , საჭიროა სწორედ თავისუფლების რაღაც დოზით შეზღუდვა. კანტის აზრიც გავს მილის არგუმენტს, რაც თავისუფლების ბარიერად მოიაზრებს იმ ზღვარს , სადაც ხდება სხვისი თავისუფლების შელახვა. ანუ ადამიანი თავისუფალი იმ ქმედებაში , რაც არ ზღუდავს და აზარალებს სხვას.
სწორედ ასეთი ფორმა აქვს თავისუფლებას სამართალში, იგი არა არის აბსოლუტური ხასიათის. კანონს აქვს უდიდესი მოვალეობა იმისა , რომ დაარეგულიროს ადამიანის თავისუფლება და საზოგადოების უსაფრთხოება და ინტერესი ისე , რომ არც მწვადი დაწვას და არც შამფური. ჩვენი თავისუფლების რაღაც ნაწილის დათმობით, ჩვენ ვიგებთ თავისუფლების ჩარჩოებს. ვიცით , რომ ავტობუსიდან ვიღაცის გადაგდება არ არის თავისუფლების გამომხატველი ქმედება და ამის გამო დავისჯებით. კანონის როლი სწორედ ეს არის , იგი თანაარსებობს თავისუფლებასთან და არეგულირებს ჩვენს ქმედებებს . კანონი გვეუბნება თუ , რომელი გამოხატულება თავისუფლების არის დაშვებული და თუ რომელი ქმედება არის ის , რომელზეც ჩვენ , ხალხმა საერთო ინტერესებისთვის უარი ვთქვით , რისი ჩადენაც უკვე დანაშაულია და არა თავისუფლება.
მოკლედ რომ შევაჯამოთ შეგვიძლია ვთქვათ , რომ ადამიანებმა საკუთარი ნებით დავთმეთ თავისუფლების რაღაც ნაწილი , იმისთვის რომ დავიცვათ საზოგადოება ქაოსისაგან და შევძლოთ ერთმანეთთან მშვიდად თანაცხოვრება. ამიტომ , კანონის თვითმიზანი არა თავისუფლების შეზღუდვა , არამედ მისი დაცვაა.
ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს, მომზადებულია კურსის "შესავალი სამართლის ფილოსოფიაში" ფარგლებში და შეიძლება არ ემთხვეოდეს უნივერსიტეტის პოზიციას.