ადამიანის უფლებები ყველასთვის

კულტურული რელატივიზმი არის სწავლება, რომლის მიხედვითაც, საზოგადოებები ან კულტურები განსხვავდებიან ერთმანეთისაგან და აქვთ თავიანთი უნიკალური, შიდა ლოგიკა, ცხოვრების წესი და რიტუალები. Ბუნებრივია, პრობლემებს არ ქმნის დივალის არსებობა ინდოეთში, სამი მეფის დღე ესპანეთში, იმის მიუხედავად, რომ სხვა კულტურებში შესაძლოა მსგავსი ტრადიციებს არ ვხვდებოდეთ. თუმცა საკითხი ცალსახად პრობლემურია, როდესაც საქმე ადამიანის უფლებებს ეხება. Შესაბამისად, კულტურული რელატივიზმის, როგორც ეთიკური პრინციპის პრაქტიკაში განხორციელება ცალსახად არასასურველია, რადგან ის მიუთითებს იმაზე, რომ რაღაც ნორმალურია მხოლოდ იმიტომ, რომ იმ კონკრეტულ ჯგუფში ეს მისაღებად მიიჩნევა. Თუმცა ის რომ ინდონეზიაში, დანის ტომში, ახლობელის გარდაცვალების შემდეგ ქალისათვის თითის მოჭრა აპრობირებული მეთოდია ამ პროცედურის სისწორეზე, ბუნებრივია, არანაირად არ მიუთითებს. Შესაბამისად, უკიდურესი რელატივიზმს ნიჰილიზმამდე მივყავართ.

დეონტოლოგიური გადმოსახედიდან რელატივიზმის ეთიკურობაზე პასუხი ცალსახაა. კანტის კატეგორიული იმპერატივის მიხედვით, უნდა მოვიქცეთ ისე, რომ კაცობრიობა, როგორც ჩვენი, ისე ყოველი სხვა პიროვნებების სახით, მუდამ იყოს მიზანი და არასოდეს საშუალება. Აქედან გამომდინარე, შეუძლებელია, კანტისეული მორალის გადმოსახედიდან ადამიანები, მათ უფლებები და მათ ადგილი სამყაროში რელატივისტურად განვიხილოთ. Თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ სომალში ქალთა წინდაცვეთაში მონაწილეობის არ მიღება, ამ ფაქტის დაიგნორება მორალურად გამართლებული საქციელია. Კანტის მეორე კატეგორიული იმპერატივის თანახმად, მხოლოდ იმ წესის მიხედვით უნდა ვიმოქმედოთ, რომელსაც, რომ შეგვეძლოს, საყოველთაო წესად ვაქცევდით. იმ შემთხვევაში, თუ ადამიანთა უფლებების დარღვევაზე თვალს დავხუჭავთ და ამას უნივერსალურ წესად ვაქცევთ, აზრი დაეკარგება ჩვენს ადამიანობას. Შესაბამისად, არამხოლოდ ვალდებულნი ვართ არ ხელვყოთ, არამედ - დავიცვათ და უზრუნველვყოთ. Აქედან გამომდინარე, დეონტოლოგიისათვის რელატივიზმი არაეთიკური და მიუღებელია.

ანალოგიურ დასკვნამდე მივალთ თუ საკითხს უტილიტარიზმის გადმოსახედიდან შევხედავთ. Აღნიშნული ფილოსოფიისათვის მნიშვნელოვანია არა ქმედების თავისთავადი მორალურობა, არამედ - შედეგი. Შესაბამისად, უტილიტარისტული კალკულატორის დახმარებით უნდა შევამოწმოთ რელატივმიზის საშუალებით შევძლებთ თუ არა ბედნიერების მაქსიმიზაციას. Ამისათვის დაგვჭირდება სამი კრიტერიუმის განხილვა. Ბედნიერ ადამიანთა რაოდენობის განსაზღვრა, მათი ბედნიერების სრულყოფილების და ხანგრძლივობის შეფასება, შედეგის შეფასება გრძელვადიან პერსპექტივაში. 

იმ შემთხვევაში თუ ჩვენ არ მოვახდენთ ინტერვენციას ქვეყნებში, ტომებში, რომლებიც, თავიანთი კულტურისა თუ წარმოდგენების გამო ადამიანებს არაადამიანურად ეპყრობიან ან აწამებენ, არაერთ ადამიანს გავიმეტებთ ტკივილსათვის, ტანჯვისათვის. Ინტერვენციის შემთხვევაშიც, ბუნებრივია, მათ უცხო ხალხის შესვლა და ცხოვრების წესის შეცვლა არ გააბედნიერებს, თუმცა, გარკვეული პერიოდის შემდეგ, როდესაც ისინი შეეჩვევიან არსებულ სიტუაციას და უარს იტყვიან საკუთარი კულტურის იმ ნაწილზე, რომელიც ადამიანის უფლებებს ცალსახად და უხეშად არღვევს, საბოლოოდ, ბევრად უფრო მეტი ადამიანის, უფრო სრულყოფილ და გრძელვადიან ბედნიერებას მივაღწევთ.

Რელატივიზმის ეთიკურობას არც ბუნებითი სამართალი ემხრობა, რადგან ამ ფილოსოფიური მიმდონარეობის თანახმად ადამიანებს აქვთ ბუნებითი უფლებები. აქვთ უფლებები მხოლოდ იმიტომ, რომ ადამიანები არიან, მათი ადამიანური ბუნებიდან გამომდინარე. ცალსახაა, რომ კულტურული რელატივიზმი, განსხვავებული სოციალური თუ კულტურული დაჯგუფებების განსხვავებული წეს-ჩვეულებები ვერ მოახდენს გავლენას ადამიანის ადამიანურ ბუნებაზე. Აქედან გამომდინარე, შეუძლებელია, ადამიანს ბუნებითი უფლებები მხოლოდ იმიტომ შეეზღუდოს, რომ აღნიშნულ საზოგადოებაში წამება, დასახიჩრება ან წინდაცვეთა მისაღებია. აღსანიშნავია, რომ მსგავსი ტრადიციების ქონაც ბუნებრივად დამახასიათებელია ადამიანებისათვის. Სწორედ ამიტომ, მსოფლიოს სხვადასხვა წერტილში მთელი კაცობრიობის ისტორიის მანძილზე არსებობდა მსგავსი სახის პრაქტიკები. თუმცა ადამიანი არ არის სრულყოფილი არსება, მას ბუნებრივად აქვს არაერთი დეფექტი და ამგვარი ტრადიციების ქონა სწორედ ამ ნაკლოვანებათაგან ერთ-ერთად შეიძლება ჩაითვალოს. 

ამასთან, აღსანიშნავია, რომ კულტურული თუ სოციალური მრავალფეროვნება ადამიანური ცხოვრების აუცილებელი და განუყრელი ნაწილია. Შეუძლებელია მისი ხელყოფა. Შესაბამისად, კულტურული რელატივიზმი ცალსახად მნიშვნელოვანია. თუმცა მისი დაცვა და შენარჩუნება არ უნდა მოხდეს უზენაესი ღირებულების, ადამიანის უფლებების, დარღვევის საფუძველზე.